Ekokardiyografi (EKO) Nedir?

Ekokardiyografi (kalp ultrasonu veya kısa ve yaygın adı ile EKO), insan kulağının duyma sınırları dışındaki ses dalgaları yardımı ile kalbin yapısının ve işlevlerinin değerlendirildiği bir incelemedir.

Ekokardiyografi kalp hastalıklarının tanısında ve takibinde oldukça yararlı, güvenilir, girişimsel olmayan, radyasyon içermeyen olmazsa olmaz mutlaka kullanılan bir tanı aracıdır.

İnceleme esnasında ekokardiyografi cihazlarına ait prob (transdüser) adı verilen alet ses dalgalarını kalbe ve diğer dokulara gönderir. Daha sonra bu dalgalar geri toplanır, oldukça karmaşık analiz sürecinden sonra cihaz ekranında kalbin görüntüsü, renkli Doppler yardımı ile kan akımı sesli ve renkli olarak karşımıza çıkar. Bu noktada ekokardiyografi cihazının ve problarının teknik özelliklerinin yeterli olması önem kazanmaktadır.

Klasik görüntüleme iki boyutlu olup istenirse üç veya dört boyutlu görüntüler de elde edilebilir. Problar incelenecek yapıya ve hastaya göre (bebek, çocuk, erişkin, gebe) çok çeşitli modellerden oluşmaktadır (sektör, konveks, lineer problar). Bu probların hastanın göğüs duvarına temas eden uç kısmına ultrason jeli sürülür. Prob ile çıplak göğüs duvarı üzerinde çeşitli pozisyonlar verilerek eko işlemi gerçekleştirilir.

Prob kalbin bazı yapılarını ve kalpten çıkan damarları daha iyi değerlendirmek için boyun ve karın bölgesinde de gezdirilmekte ve çeşitli pozisyonlar verilerek diğer yapılar da ayrıntılı bir şekilde incelenmektedir.

Eko çekmek veya eko yapmak denildiği zaman klinik pratikte göğüs duvarı yoluyla yapılan transtorasik ekokardiyografi (TTE) ifade edilmektedir.

Probların uç kısmına sürülen jelin bebeğe veya çocuğa herhangi bir zararı yoktur. Ağrıya neden olmaz, sadece cilt üzerinde geçici kızarıklık yapabilir ve soğukluk hissi verebilir.

Bebeklerde Ve Çocuklarda Ekokardiyografi Nasıl Yapılır?

Kalp hastalığı şüphesi olan durumlarda temel tanı aracımız olan eko (transtorasik ekokardiyografi) işleminde bebek veya çocuğumuzun belden yukarıdaki kıyafetlerinin çıkarılması, sakin ve hareketsiz olması, sırt üstü veya sol kolu başın altında olacak şekilde sol yan yatar pozisyonda sedyede uzanması yeterlidir.

Eko (TTE) işlemi öncesi herhangi bir ön hazırlık, açlık veya tokluk gerekmemektedir. Prob ve göğüs duvarının temasının daha iyi olması ve neticede daha iyi görüntülerin elde edilmesi için probun ucuna jel sürülmektedir. Sürülen jelin akmaması için belirli bir soğukluk derecesi olduğundan jel sürüldükten sonra çocuklarımız hafif bir soğukluk olduğunu hissederler. Bunun dışında tüm inceleme süresince herhangi bir ağrı veya rahatsızlık hissi duyulmaz.

Çocuk kardiyoloji hekimi tarafından göğüs duvarı ve gereğinde boyun ve karın bölgesinde prob gezdirilerek en iyi görüntüler elde edilir. İşlem boyunca hasta ve ailesi cihazın ekranından veya karşı duvardaki bir monitörden kalbe ait tüm görüntüleri izleyebilmekte ve sesi dinleyebilmektedir.

Ekokardiyografi İşlemi Ne Kadar Sürmektedir?

Ayrıntılı bir eko incelemesi hastanın yaşına, kilosuna, hastanın kalbindeki patolojiye bağlı olarak ortalama 15-30 dakika arasında sürebilmektedir.

Bebeğin sakin ve huzurlu olması için işlem öncesi emzirilmesi, beslenmesi, uyutulması, altının değiştirilmesi daha büyük çocuklarda ortama uyum sağlaması ve endişelerinin giderilmesi amacıyla çeşitli oyunlar oynanması gibi nedenlerle işlem süresi hastaya bağlı uzayabilmektedir.

Bazı doğumsal kalp hastalıklarında bu süreler 45 dakikayı hatta 1 saati bulabilmektedir.

Özellikle bebeklik dönemi (0-2 yaş) ve ilk çocukluk-oyun dönemi dediğimiz (3-6 yaş) hasta grubunda yabancı ortam ve hastane anksiyetesi, korku, endişe nedeniyle kalp ultrasonu biraz daha zaman almakta, ilkokul dönemi ve sonrası (7 yaş ve üzeri) hasta grubunda ise tetkik süresi oldukça kısalabilmektedir.

Çocuğuma Ekokardiyografi Yapılmalı Mı?

Kalbin muayenesi esnasında duyulan üfürüm ve ek anormal seslerde, morluk saptanması, katılma nöbeti olması, kilo alamama, gelişme geriliği, sık solunum yolu enfeksiyonu özellikle tekrarlayan alt solunum yolu enfeksiyonu (bronşit gibi) geçirmesi, aşırı terleme, sık nefes alıp-verme, emerken çabuk yorulma ve kısa süreli emme varlığında; bayılma, çarpıntı, göğüs ağrısı, baş dönmesi, çabuk yorulma, göğüs kafesinde şekil bozukluğu gibi şikayetlerde, egzersizle ortaya çıkan çarpıntı, bayılma, göğüs ağrısı yakınmasında, uzun süren (özellikle 5 günden uzun) ateşli döküntülü hastalık varlığında, çekilen akciğer grafisi veya röntgendeki kalple ilgili bulgularda, EKG’de problem saptanmış ise, birtakım sistemik, bağ doku ve romatizmal hastalıklarda, herhangi bir spor branşı ile ilgileniyor ve spor aktivitelerine katılıyorsa, hipertansiyon saptanmışsa, anne-baba arasında akraba evliliği olan, annesinde, babasında veya kardeşinde doğumsal kalp hastalığı olan çocuklarda; gebeliğinde birtakım ilaçlar kullanmış, radyasyona maruz kalmış veya sistemik hastalığı (gebelik şeker hastalığı, tiroid hastalığı, hipertansiyon, romatizmal hastalık) olan annelerin bebeklerinde, diğer organ veya sistemlerinde doğuştan anomalilerin varlığında bebek ve çocuklara mutlaka çocuk kardiyoloji doktoru tarafından ekokardiyografi yapılmalıdır.

Ekokardiyografi İle Hangi Bilgiler Elde Edilir?

Kalp ultrasonu (EKO) sonucu elde edilen verilerin, görüntülerin yorumu ve analizi tamamen yapan kişiye bağımlıdır yani çocuk kardiyoloji hekimleri arasında aynı hastada görüş farklılıkları bulunabilir.

Eko ile kalple ilgili hangi bilgiler elde edilmektedir dersek;

  • Kalbin yeri (solda mı sağda mı), büyüklüğü, şekli, yönü, kalp boşlukları,
  • Kalbin anatomik yapısı, çalışma düzeni, yeterli kan pompalama gücü, fonksiyonları,
  • Kalp yetmezliği,
  • Kalbin odacıkları, odacık boyutları, odacıklar arasındaki duvarların kalınlığı, duvarlardaki delikler,
  • Kalp kapakçıkları, kapakçıklara ait diğer yapı ve dokular,
  • Kalp kapaklarındaki yetersizlik (kaçak) ve darlıklar,
  • Kalp kasına ait hareket kusurları, düzensizlikler, kalp kası yapısı ve kalınlığı,
  • Kalpten çıkan ve kalbe giren damarlar, damarlar arası bağlantılar,
  • Kalbe ait damarların kapakçık yapıları, darlıklar, yetersizlikler,
  • Kalbi saran zarın yapısı, kalp zarında sıvı birikmesi
  • Kalbin içinde ve dış komşuluğundaki kitleler, tümörler, pıhtı varlığı,
  • Kalbe ait birçok yapısal doğumsal anomali,
  • Karaciğer ve boyundaki büyük damarsal yapılara ait anomaliler,

Diğer Ekokardiyografi Yöntemleri Nelerdir?

Transtorasik ekokardiyografiye ek olarak kalbin yine ultrason ile değerlendirildiği diğer kalp ultrasonu yöntemleri de mevcuttur.

1. Fetal ekokardiyografi (FETAL EKO): Bebek anne karnında iken gebeliğin 18.-24.haftaları arasında annenin karın cildi üzerinden yapılan bebeğin kalp ultrasonu işlemidir.
2. Transözefageal ekokardiyografi (TEE): Yemek borusundan endoskopi yoluyla çocuklarda daha çok anjio işlemi ve ameliyat sırasında yapılan ekokardiyografi incelemesidir.
3. Kontrast Eko: Damar yolundan serum fizyolojik veya özel maddeler verilerek eş zamanlı yapılan ekokardiyografi işlemidir. Özellikle akciğerlerde nadir görülen arteriovenöz fistüllerin (anormal bağlantıların) varlığını göstermek için kullanılmaktadır.
4. Stres Eko: Egzersiz yaptırılarak veya damardan birtakım ilaçlar verilerek yapılan ekokardiyografi işlemidir. Özellikle sol karıncık çıkım yolu darlığı bulunan hastalarda darlığın artış miktarını göstermek için seçilmiş hastalarda kullanılmaktadır.
5. İntravasküler/İntrakardiyak Eko: Damar içinden doğrudan probun gönderilmesi ile yapılan ekokardiyografi incelemesidir. Çocuklarda kullanım alanı oldukça sınırlıdır.

Sohbete başlayalım.
WhatsApp
Merhaba size nasıl yardımcı olabiliriz ?