Çarpıntı Nedir?

Çarpıntı kişinin istirahat halinde iken kalp hızının fazla olduğunu hissetmesidir.

Özellikle küçük çocuklarda çarpıntı zaman zaman net olarak tanımlanamamakta ve göğüs ağrısı veya göğsümde kuş çırpınıyor şeklinde ifade edilebilmektedir.

Çocuklarda kalp hızı yaşa göre değişkenlik göstermektedir. Her yaş için kalp hızının alt ve üst normal değerleri vardır. Yaş küçüldükçe kalp hızı artarken, yaş büyüdükçe kalp hızı azalır.

Kalp hızının yaşa göre normalin üzerinde olmasına taşikardi denir.

Çocuklarda İstirahattaki Kalp Hızının Normal Değerleri

Yaş     Ortalama (Aralık)/Dakika
0-1 ay     149   (90-182)
1-3 ay     149   (120-179)
3-6 ay     141   (105-185)
6-12 ay     131   (108-169)
1-3 yaş     119   (89-152)
3-5 yaş     109   (73-137)
5-8 yaş     100   (65-133)
8-12 yaş      91     (62-130)
12-16 yaş      80     (60-120)

Çocuklarda Çarpıntı Yapan Nedenler

1- Aşırı stres, korku, panik, heyecan, kaygı (anksiyete)

2- Anemi (kansızlık), demir eksikliği ve tiroid bezi hastalıkları

3- Kafeinli yiyecek ve içecekler

4- Bazı sempatomimetik etkinliği olan ilaçlar

5- Ritim bozuklukları

Çarpıntısı Olan Çocuklara Öneriler

Çarpıntı yakınması olan hastalar çay, kahve, kola, çikolata, enerji içeceği, vanilyalı yiyecek ve içecekleri almaktan sakınmalıdır.

Aşırı stres ve gerilimli yaşamdan mümkün olduğunca uzaklaşmalı, uykusuz kalmamalıdır.

Çarpıntıya yol açabilecek kansızlık (demir eksikliği, vitamin B12 eksikliği gibi) ve hormonal bozukluklar (özellikle tiroid hastalıkları) açısından tetkik edilmelidir.

Çarpıntıya neden olabilen sempatomimetik etkinliği gösterilmiş nezle, grip, astım ilaçları doktor tavsiyesi ve kontrolünde kullanılmalıdır.

Her çarpıntı ritim bozukluğu anlamına gelmez. Ancak ritim bozuklukları açısından önemsenmesi ve incelenmesi gereken bir yakınmadır.

Ritim bozuklukları, EKG ve 24 saatlik Holter EKG, gereğinde daha ileri tetkikler ile değerlendirilmektedir.

Çocuklarda Ritim Bozukluğu

Normal bir kalp, gün içerisinde yaşa göre değişmekle birlikte belli bir hız aralığında ve düzenli, ritmik bir şekilde atmaktadır.

Kalp hızında olan anormal değişikliklere (normalden çok hızlı atması ‘taşikardi’ veya normalden çok yavaş atması ‘bradikardi’) ve/veya kalp atımlarında düzensizliğin, fazladan erken atımların olması (ekstrasistol) kalp ritim bozuklukları olarak tanımlanmaktadır. Kalp ritim bozukluklarına yaygın olarak ‘aritmi’ denmektedir.

Kalbin yaşa göre normal hızından farklı çalışması kalbin kan pompalama görevini yeteri kadar yapamamasına neden olur. Buna bağlı olarak çarpıntı, göğüs ağrısı, nefes darlığı, baş dönmesi, fenalaşma hissi, bayılma (senkop), halsizlik gibi belirti ve bulgular ortaya çıkabilir.

Kalp ritim bozuklukları kalbin elektriksel ileti sistemindeki bozukluklardan kaynaklanmaktadır. Aritmiler doğumsal kalp hastalıklarında görülebileceği gibi yapısal olarak tamamen normal bir kalpte de görülebilir.

Çocuklarda ve Bebeklerde Hangi Şikayet ve Bulgularda Ritim Bozukluğundan Şüphelenmek Gerekli

Ritim bozukluğu olan durumlarda şikayet ve bulgular yaşa göre farklı olabilmektedir. Bebekler ve küçük çocuklar çarpıntıyı net olarak ifade edemez. Huzursuzluk, aşırı ağlama, emmede isteksizlik, cilt renginin soluklaşması veya morarması, sık ve hızlı nefes alıp-verme gibi belirti ve bulgular bebekler ve küçük çocuklarda ritim bozukluğu için ipucu olabilir.

Büyük çocuklarda ve ergenlerde çarpıntı, göğüs ağrısı, nefes darlığı, çabuk yorulma ve halsizlik, gözlerde kararma, fenalaşma hissi, bayılma (senkop), özellikle efor sırasında ortaya çıkan göğüs ağrısı ve bayılma gibi şikayet ve bulgular varlığında ritim bozukluğu düşünülmelidir.

Çarpıntı aralıklı ataklar şeklinde olabilir. Kalp ritmi aniden hızlanarak hemen sonrasında normal hızına dönüyorsa ataklar şeklindedir. Hastanın ataklar arasında yakınması olmayabilir. Aileler özellikle de anne, çocuğunun göğsüne elini koyduğunda kalbinin sayılamayacak kadar hızlı attığını ifade etmektedir. Ritim bozuklukları genellikle ani başlar ve birden sonlanır.

Çarpıntı atağı olmadığı sırada çekilen elektrokardiyografi (EKG)’ler genellikle tamamen normaldir. Ancak bazı ritim bozukluklarında atak olmadığı dönemde çekilen EKG’ler önemli ipuçları vermektedir.

Bayılma (senkop), bayılayazma ve baş dönmesi olan her çocuk olası ritim bozuklukları açısından mutlaka bir kez çocuk kardiyoloji hekimine başvurmalıdır.

Ritim bozuklukları zaman zaman epilepsi (sara) nöbetleri ile karışabilmektedir. Bu açıdan nöbet geçirme yakınması olan çocuklar, öncelikle çocuk nöroloji hekimi tarafından değerlendirilmeli ve çocuk nöroloji hekimi tarafından gerek görülmesi halinde çocuk kardiyoloji hekimine de başvurmalıdır.

Okul sağlık taramaları veya sporcu lisans başvuruları sırasında çekilen EKG’de ritim bozukluğu saptanabilir. Maalesef ciddi ritim bozukluklarının ilk bulgusu spor yaparken bayılma hatta ani ölüm olabilmektedir.